Rektosel Nedir? Belirtileri, Muayene Bulguları ve Tedavi Yöntemleri

Rektosel, tıbbi bir problem olarak oldukça sık rastlanan ve genellikle kadınları etkileyen bir durumdur. Bu sağlık sorunu, rektumun vajina duvarına doğru fıtıklaşmasıyla karakterizedir ve genellikle pelvik taban kaslarının zayıflamasından kaynaklanır. Peki, rektosel nedir, nasıl teşhis edilir ve hangi tedavi yöntemleri uygulanır? Tüm bu soruların yanıtlarını ve daha fazlasını bu kapsamlı makalede bulabilirsiniz.

Rektosel Nedir?

Rektosel, rektumun (kalın bağırsağın son kısmı) vajinaya doğru çıkıntı yapması veya fıtıklaşması olarak tanımlanır. Bu durum, pelvik taban kaslarının ve bağ dokularının zayıflaması sonucunda ortaya çıkar. Çoğunlukla doğum, kronik kabızlık veya yaşlanma gibi faktörlerin etkisiyle gelişir. Kadınlarda erkeklere göre daha yaygın olan rektosel, genellikle rahim alınmış kadınlarda (histerektomi sonrası) veya çoklu vajinal doğum yapmış bireylerde görülür.

Rektoselin Belirtileri

Rektosel, bazı durumlarda belirgin bir belirti vermeyebilir ve başka bir nedenden dolayı yapılan muayenelerde tespit edilebilir. Ancak semptomlar ortaya çıktığında günlük yaşamı olumsuz etkileyebilir. İşte rektoselin en yaygın belirtileri:

• Bağırsak Boşaltmada Zorluk: Hastalar genellikle tam bir bağırsak boşalması hissedemediklerini belirtir.
• Rektal Dolgunluk Hissi: Vajinada veya rektumda bir dolgunluk ya da basınç hissi olabilir.
• Kabızlık: Kronik kabızlık rektosel şikayetleri olan kişilerde yaygındır.
• Manuel Destek İhtiyacı: Hastalar, dışkıyı çıkarabilmek için vajina veya perine bölgesine elle destek verme gereği duyabilir.
• Cinsel İlişkide Zorluk: Vajina içindeki çıkıntı nedeniyle rahatsızlık hissi veya ağrı yaşanabilir.
• Pelvik Ağrı: Özellikle uzun süre oturduktan sonra pelvik bölgede ağrı veya rahatsızlık olabilir.

Bu semptomlar kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve rektoselin büyüklüğüne bağlı olarak şiddetlenebilir.

Muayene Bulguları

Rektoselin teşhisi genellikle fiziksel muayene ile yapılır. Hekim, pelvik muayene sırasında rektoselin varlığını tespit edebilir. Vajina ve rektumun fiziksel muayenesi sırasında rektosel, bir şişlik ya da yumuşak bir çıkıntı olarak hissedilir. Muayene sırasında dikkat edilmesi gereken bulgular şunlardır:

• Vajina duvarında belirgin bir fıtıklaşma
• Pelvik taban kaslarının zayıflığı
• Dışkı birikimini gösteren rektal dolgunluk
• Hastanın bağırsaklarını boşaltırken yaşadığı zorlukların gözlemlenmesi

Hekim, hastanın semptomlarını anlamak için detaylı bir öykü alır ve rektoselin boyutunu değerlendirmek için özel pozisyonlarda muayene yapabilir.

Rektoselin Tanı Yöntemleri

Rektosel tanısında klinik değerlendirme önemli bir yer tutsa da, kesin tanı için görüntüleme yöntemlerinden faydalanılabilir. İşte kullanılan başlıca tanı yöntemleri:

Pelvik Muayene

Rektoselin tanısında ilk adım, elle yapılan bir pelvik muayenedir. Hekim, vajinada herhangi bir anormal şişlik olup olmadığını değerlendirir.

Defekografi

Defekografi, bağırsak hareketlerini görüntülemek için kullanılan özel bir röntgen tetkikidir. Bu test, rektoselin boyutunu ve bağırsak fonksiyonlarındaki sorunları ortaya koyar.

Pelvik MRI

Manyetik rezonans görüntüleme (MRI), pelvik organların detaylı bir görüntüsünü sunarak rektoselin boyutunu ve ilişkili pelvik taban sorunlarını net bir şekilde gösterir.

Endoanal Ultrasonografi

Rektum ve anal kanalın iç yapısını incelemek için ultrason kullanılır. Bu yöntem, özellikle rektosel ile birlikte başka sorunların olup olmadığını değerlendirmek için faydalıdır.

Rektoselin Nedenleri

Rektoselin oluşumuna yol açan birden fazla neden bulunabilir. Bazı durumlarda, bu nedenlerin birkaçı bir arada görülür. İşte rektoselin başlıca sebepleri:

• Vajinal Doğum: Çok sayıda vajinal doğum yapmış kadınlarda pelvik taban kasları zayıflayarak rektosel oluşma riski artar.
• Pelvik Travmalar: Doğum sırasında yaşanan travmalar veya pelvik bölge ameliyatları rektosel riskini artırabilir.
• Kronik Kabızlık: Sürekli ıkınma, pelvik taban dokularına zarar vererek rektosel gelişimine neden olabilir.
• Menopoz: Östrojen hormonunun azalmasıyla birlikte pelvik bağ dokularında zayıflama meydana gelir.
• Ağır Kaldırma: Sürekli ağır kaldırma gibi fiziksel aktiviteler pelvik bölgeye aşırı baskı yaparak rektosel gelişimine yol açabilir.

Rektoselin Tedavi Seçenekleri

Rektoselin tedavisi, hastalığın şiddetine ve hastanın semptomlarına bağlı olarak değişir. Bazı durumlarda cerrahi olmayan yöntemlerle semptomlar kontrol altına alınabilirken, ileri vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir. İşte rektosel tedavisinde kullanılan yöntemler:

Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Hafif rektosel vakalarında, yaşam tarzı değişiklikleri semptomları hafifletmede etkili olabilir. Şunlar önerilir:

• Lifli Besin Tüketimi: Kabızlığı önlemek için lif açısından zengin gıdalar tüketmek önemlidir.
• Bol Sıvı Alımı: Bağırsak hareketlerini düzenlemek için günlük su tüketimini artırmak gereklidir.
• Tuvalet Alışkanlıkları: Tuvalette uzun süre oturmaktan kaçınmak ve zorlamadan dışkılama alışkanlığı edinmek önemlidir.

Pelvik Taban Egzersizleri

Pelvik taban kaslarını güçlendiren Kegel egzersizleri, rektosel tedavisinde sıklıkla önerilir. Bu egzersizler, pelvik bölgedeki kasları sıkılaştırarak fıtıklaşmayı azaltabilir.

Cerrahi Tedavi

İleri seviye rektosel vakalarında cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi yöntemle rektum ve vajina arasındaki zayıflamış bağ dokular onarılır. Cerrahinin türü, hastanın ihtiyaçlarına ve rektoselin boyutuna bağlı olarak değişebilir.

Rektoselin Önlenmesi Mümkün mü?

Rektoselin oluşumunu tamamen önlemek mümkün olmasa da, pelvik taban kaslarını güçlendirmek ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek bu riski azaltabilir. İşte alınabilecek önlemler:

• Doğum Sonrası Egzersizler: Vajinal doğum sonrası pelvik taban kaslarını güçlendirmek için egzersizler yapmak önemlidir.
• Ağır Kaldırmaktan Kaçınma: Aşırı fiziksel zorlanmadan kaçınılmalıdır.
• Kronik Kabızlığı Önleme: Lif açısından zengin bir diyet ve düzenli sıvı alımı kabızlığı engelleyerek rektosel riskini azaltabilir.

Rektosel ile Yaşam: Neler Yapılabilir?

Rektosel tanısı aldıysanız, bu durumla yaşamak ilk başta zor görünebilir. Ancak yaşam tarzı değişiklikleri, düzenli doktor kontrolleri ve önerilen tedavi yöntemlerine uyum sağlamak, semptomların hafiflemesine ve yaşam kalitesinin artmasına yardımcı olabilir.

Sıkça Sorulan Sorular

Rektosel nedir ve neden oluşur?
Rektosel, rektumun vajina duvarına doğru çıkıntı yapmasıdır. Genellikle pelvik taban kaslarının zayıflamasıyla ilişkilidir.

Rektosel belirtileri nelerdir?
Bağırsak boşaltmada zorluk, vajinal dolgunluk hissi, kabızlık ve pelvik ağrı en yaygın belirtileridir.